Alternatif Enerji Ne Zaman Geleneksel Enerji Olacak?

Yenilenebilir enerjinin günümüzde ne kadar önemli bir yere sahip olduğu gerçeğine hepimiz vakıfız. Kaynağının sınırsız ve temiz olması ve ülkeler arası ilişkilerde yeni dengeler oluşturma potansiyeli yenilenebilir enerjinin gelecekte her alanda öneminin altını çizmektedir. Ucuz ve temiz enerji üretiminin insanoğluna mevcut teknolojisini geliştirme anlamında sayısız katkı sağlayacağı aşikardır.

Herkes doğaya herhangi bir salınım olmadan enerji üretmenin öneminin ne kadar büyük olduğunun altını çizedursun, bu konuda haklı endişelerin sayısı da az değildir. Endişelerin başında enerji kaynağının gün içindeki dengesiz dağılımı, ilk yatırım maliyetlerinin fazlalığı dolayısıyla amortisman sürelerinin uzunluğu ve üretim verimlerinin düşüklüğü gelmektedir. Özellikle gün içinde yenilenebilir kaynaklardan gelen üretimin dengesiz dağılması yüzünden elektrik üretimi ve ulaşım faaliyetlerinde fosil yakıtların rolünün baki kalacağına inanan enerji uzmanları ve bunları raporlarında sunan enerji ve danışmanlık şirketleri bir hayli fazladır.

Her ne kadar konu enerji gibi teknik bir alanın geleceği olsa da konuyu ilgilendiren paydaşlar çok çeşitlidir. Konunun hem global hem de lokal boyutu olmakla birlikte teknolojik gelişmeler ve bunun transferinin kolaylığı, üretim mekanizmaları, ülkelerin kaynak durumu gibi faktörler teknik anlamda değerlendirilirken, işin ekonomisi, ülke yönetiminin yaklaşımı, hibe ve teşvik mekanizmaları ve enerji piyasası gibi faktörler de enerji konusundaki trendi belirleyecek kritik öneme sahip faktörlerdir. Aynı anda tüm bu faktörleri bir arada değerlendirebilme kabiliyeti ya çok kompleks enerji modellemeleri ya da çok temel birkaç terim ve oranlar ile kazanılabilir. Temel inceleme argümanlarının hassasiyeti tartışma konusu olsa da fikir verme açısından oldukça yararlı olduğu gerçeği de yadsınmamalıdır. Bu noktada, dünya çapında enerji üzerine yatırımlarda kullanılabilen bir oran ile yenilenebilir enerji ile fosil yakıtlar karşılaştırılabilir. Bu oranların başında EROI( Energy Returns on Investment) gelmektedir.

EROI (Energy Returns on Investment): Enerji üretecek herhangi bir projenin aktif operasyon yaşamı boyunca üreteceği enerjinin o projeyi hayata geçirmek, bakımlarını yaptırmak ve normal operasyonu için harcanan enerjilerin toplamına oranıdır. Tahmin edileceği üzere, yüksek oranlar, verimli ve karlı projeleri temsil etmektedir.

Enerji üretimi anlamında çağ değişimi bu bağlamda şüphesiz ki EROI oranlarının birbirine yaklaşması ve yenilenebilir enerji oranlarının bu orana yaklaşması sayesinde olacaktır. Oranlar bölgeden bölgeye, elde edilen datanın kalitesine ve teknolojik gelişmelere göre değişmekle birlikte aşağıdaki tablo değişik yakıtlar için yaklaşık EROI oranlarını vermektedir. Alınan değerler akademik çalışmalardan bulunabilen en güncel değer aralıkları olup, vergilendirme, devletten alınan teşvikler veya karbon ücretlendirmesi gibi çevresel etkilerden bağımsızdır.

Günümüz koşullarında elde edilen bu seviyelerin bir geçiş aşamasında olduğu bilinmekle birlikte gelecekte bu oranlara etki edecek aşağıdaki gelişmeler beklenmektedir:

1. Yukarıda da bahsedildiği üzere fosil yakıtların EROI oranının düşmesi yenilenebilir enerji için fırsatlar doğuracaktır. Yanma ile elde edilen enerji verimi gün gittikçe artmaktadır ancak tarihsel sürecindeki gibi çok ciddi artışlar önümüzdeki dönemde beklenmemektedir. Öte yandan enerji üretimi için decarbonization ( karbon salınımı olmadan elektrik üretimi) ciddi anlamda gündemdedir. Özellikle karbon vergisi gibi giderler fosil yakıtların EROI oranını ciddi anlamda düşürecektir.

2. Her ne kadar güneş ve rüzgardan elektrik üretme teknolojisi 1980'lerden beri geliştirilmekte olan teknolojiler olsa da sanayi ve akademik alandaki çalışmalar günümüzde daha kapsamlıdır. Verimlilik artışları EROI oranını her geçen gün düşürmektedir.

3. Yenilenebilir enerji dışındaki diğer alanlardaki gelişmeler de dolaylı olarak yenilenebilir enerji EROI oranlarının düşürülmesinde katkıları vardır. Örneğin, Endüstri 4.0 ve blockchain teknolojileri sayesinde akıllı şebekeler ve dijitalleşme sağlanacak ve sistemler bu sayede daha verimli hale gelecektir.

4. Elektrik kullanımının sanayi ve ulaşımda daha da yaygınlaştırılması yenilenebilir enerjinin kullanım alanlarının artmasını sağlayacak, bu gelişme de ekipmanların üretim masraflarını düşürecektir. İlk yatırım masraflarının düşmesi direk olarak EROI oranını artıracaktır.

5. Elektrik depolama teknolojisinin gelişmesi ve masraflarının azalması da fosil yakıtlara bağımlılığı azaltacak bir diğer önemli gelişmedir. Dünya’da yaygınlaşmaya yeni başlayan bir teknoloji olsa da ilk yatırım masrafları bakımından yenilenebilir enerji projeleri için ciddi bir masraf kalemi olarak göze çarpmaktadır.

Tüm bu gelişmeler ile yenilenebilir enerjinin artan EROI oranı, çevre bilinci ve sürdürülebilirlik anlamında ciddi soru işaretleri yaratan fosil yakıtların düşmekte olan EROI oranına yaklaşacak ve bu sayede herhangi bir teşvik mekanizması olmadan yatırımcılar kendiliğinden Alternatif enerjiyi kullanmayı tercih edecektir. Marketin kendi doğal dengesi sayesinde gelinen bu aşama Günümüz alternatif enerjisini geleceğin konvansiyonel(geleneksel) enerjisi haline getirecektir.

Referanslar:

1. Zwick A. (2018) — First Quarter 2018, International Associaton of Economics (p.32)

2. Lambert J.G, Hall C., Balogh S. Gupta A. Arnold M. (2013)- Energy, EROI and Quality of Life, Energy Policy

3. Hall C., Lambert J. , Balogh S. (2014), EROI of Different Fuels and Implications of Society, Energy Policy

Related posts:

If you learn to incorporate healthy habits in your life, it is very possible to increase your lifespan by as much as 11 years. Just think about it, that is a lot of extra time to be on this earth and…

Deze week heb ik geleerd voor het tentamen en zijn we voor het Ketelhuis weer een flink stuk opgeschoten. Het boek is eigenlijk best goed te doen dus ik denk dat het tentamen ook niet al te lastig…

Not many know this but Google Cloud Platform (competitor to AWS) actually has a free tier.. and what’s more is you can get a very small instance (f1 micro) for free, forever…